Na een korte introductie van Claudia van Elsen over het vernieuwde HB-café in Arnhem, geeft ze het woord aan Eva Pama, die heel gedreven een lezing geeft over hooggevoeligheid bij hoogbegaafden.
De 30 deelnemers luisteren aandachtig en stellen veel vragen. Ook wordt er goed meegedaan met de discussievragen.
Eva Pama begint haar lezing met het vertellen van het doel ervan en een korte uitleg over wat hooggevoeligheid is.
“Het is belangrijk om te leren omgaan met je hooggevoeligheid en er je talent van te maken.” Ze legt uit wat de kenmerken zijn, aan de hand van het Delphi-model en illustreert haar verhaal heel gevat en met humor,ondersteund met een aantal persoonlijke anekdotes. Ze neemt tijd om het de deelnemers zo comfortabel mogelijk te maken; is de verlichting, akoestiek en de atmosfeer goed? Kenmerken van HG zijn oa (over-)gevoelig voor fel licht, geluid, sfeer, hoogsensitief waarnemen.
Dit houdt in: rijk en geschakeerd voelen en de beleving is heel intens, beeldend en tastbaar.
Volgens Eva heeft dit te maken met het hebben van een gevoeliger centraal zenuwstelsel en 1 op de 5 mensen is hoogsensitief. Deze hogere gevoeligheid maakt dat je sneller in een hogere “arousal” komt, bijvoorbeeld in een nieuwe situatie.
Aan de hand van de BIS/BAS theorie van Gray wordt aangetoond dat bij dit soort situaties vooral gereageerd wordt vanuit het BIS gedeelte van de hersenen. Men scant de situatie op veiligheid. Wanneer iemand te lang in dit stadium blijft, kan men ziek worden, vanwege het te hoge stressniveau. Dit komt vaker voor bij HG. (bv. focus op 1 negatieve opmerking tussen 10 positieve)
Wanneer de situatie veilig gevonden wordt, reageren de hersenen vanuit het BAS gedeelte van de hersenen. Niet-HG-ers blijven minder hangen in BIS en gaan gemakkelijker over in BAS.
Eva spreekt ook over de voordelen van deze eigenschap: HG-ers maken bijvoorbeeld goede crisismanagers. (de schrijver van dit stuk krijgt bv vaak te horen: “Jij denkt ook aan alles.”)
Bij een hoogbegaafde werkt het net weer een beetje anders, zo legt Eva uit. Een hoogbegaafde heeft van nature een honger naar meer: informatie, prikkels, ontdekken, beleven, etc. De grens tussen “genoeg voeding krijgen” en overprikkeld zijn is heel scherp.
Bij een hooggevoelige hoogbegaafde zou het kunnen betekenen dat je veel te ver gaat. Een HB-er werkt goed en er kan nog meer bij. Gevolg: je gaat te lang door, je wilt meer, meer, meer en ineens is het te veel, het verschil relevant/irrelevant is lastiger. En wat er kan gebeuren als je té overprikkeld raakt is dat je jezelf niet meer voelt.
De meeste deelnemers kunnen zich erg herkennen in dit verhaal en er wordt met aandacht naar elkaars ervaringen geluisterd.
Hierna volgt het keerpunt in de lezing. Eva legt uit dat je soms moet schipperen, als je wél mee wilt doen in de wereld. Je kunt leren ermee om te gaan, leren je eigen signalen herkennen als het te veel is en je kunt je omgeving inschakelen om te helpen: “Je zit nu in je overprikkeling.”
Het is handig om te bedenken wat jou helpt wanneer je overprikkelt bent. Doe dit als je je lekker voelt, dan kun je daar op terug vallen, aldus Eva.
Pauze
Na de pauze volgt een inventarisatie van voorbeelden van welke factoren er zoal bij de deelnemers hard binnenkomen.
Na een korte analyse wordt gezamenlijk de conclusie getrokken dat het er vooral om gaat dat door extreem grote openheid naar anderen en de continu werkende cognitieve processen, het bij een hooggevoelige HB-er vaak voorkomt dat je jezelf “weggeeft.” Omdat dit meestal van kinds af aan al het geval is, raadt Eva aan om aandacht te gaan besteden aan de vragen: “Wat wil ik?” en “Wat vind ik belangrijk?”, om zo weer te leren in contact te komen met jezelf. Door bijvoorbeeld mindfulness, bewustwording en visualisatie-oefeningen kun je leren om je weer prettig te voelen bij jezelf. Eva: “Dan kan het stormen om je heen, maar blijf je bij jezelf.”
Tot slot van de lezing vertelt Eva nog over de gevolgen van overprikkeling.
Zo kan het voorkomen dat je omgeving merkt dat je chagrijnig wordt, gaat snauwen of boos wordt. Je kunt je anders en onbegrepen voelen en ook gevoelens van verwarring en onrust komen vaak voor. Ook vertonen overprikkelde mensen vaak vluchtgedrag en/of worden ze slecht in time-management. Beelddenkers kunnen het gevoel hebben dat ze in hun hoofd een taak al hebben uitgevoerd, maar in werkelijkheid ligt het werk er nog.
Om hier grip op te kunnen krijgen zou je afspraken kunnen maken met bijvoorbeeld je partner of een huisgenoot. Je zou kunnen bedenken en uitspreken wat je nodig hebt om je grenzen aan te geven en prikkels te verminderen. Aldus Eva Pama.
Ter afsluiting heeft Eva nog een visualisatie-oefening om te wortelen/aarden. Dit wordt door de deelnemers ervaring als heel prettig en het geeft weer energie. Na ruim 2 ½ uur gaat iedereen enthousiast naar huis met een folder “Hooggevoelig Heel Gewoon” op zak, om thuis nog eens na te lezen.
Het was een geslaagde bijeenkomst. Op de website van Eva Pama is veel informatie te vinden en een webshop voor boekjes en ander materiaal
De ‘handout’ van de presentatie die Eva gebruikte, vind je hier.