Bij dit tweede HB-café in Zwolle was de opkomst zo groot dat de ruimte in de Belgische Keizer eigenlijk iets te vol werd. Desalniettemin werd met veel aandacht geluisterd naar het boeiende verhaal van Eva Pama. Eva vertelde vanuit haar achtergrond als psycholoog en vanuit haar werk bij “Hooggevoelig heel gewoon”, over hooggevoeligheid bij hoogbegaafden.
Vanuit het Delphimodel hoogbegaafdheid zoomt Eva in op hooggevoeligheid en onderscheidt daarin het rijkgeschakeerd voelen (intern) en hoogsensitief waarnemen (extern).
In de wetenschap wordt hoogsensitiviteit beschreven als “sensory-processing sensitivity”. Dit betekent dat er sprake is van een aantoonbaar gevoeliger zenuwstelsel. Bij gemiddeld één op de vijf mensen is hier sprake van. Dit is geen stoornis, maar een karaktereigenschap die erfelijk is. Bij hooggevoeligen wordt sneller een staat van arousal bereikt (opwinding, o.a. merkbaar aan verhoogde hartslag, bloeddruk, rode kleur).
Eva Pama legt vervolgens uit hoe dit in de hersenen werkt.
We hebben een BIS en een BAS systeem voor informatieverwerking. BIS staat voor Behavioral Inhibition System en BAS voor Behavioral Activation System.
Als iemand in een nieuwe situatie komt wordt het BIS actief: het scant de omgeving, checkt met reeds bekende informatie en houdt dus in de gaten of er gevaar dreigt. Als door het BIS het sein veilig wordt gegeven, treedt het BAS in werking, waardoor je ontspant en deel kunt gaan nemen aan wat er in de omgeving gebeurt.
Als de staat van arousal, waar hooggevoeligen eerder in terecht komen, te lange tijd aanhoudt, blijft het BIS actief, waardoor je steeds de omgeving blijft scannen en informatie blijft checken. Je bent dan hyper waakzaam en hebt minder focus, want je wisselt steeds van focus op zoek naar potentiëel gevaar. (De veronderstelling is dat er bij hoogbegaafden al zoveel situaties en informatie is om te verwerken, dat het BIS het druk heeft bij hoogbegaafden.) Een ander effect van een actief blijvend BIS is de gevoeligheid voor negatieve stimuli, door het steeds richten van de aandacht op potentiëel gevaar.
Eva vertelt vervolgens dat we een ingebouwd filter hebben dat prikkels filtert op relevantie. Bij hoogbegaafden heb je na het ontvangen van relevante details nog ruimte over voor niet-relevante details. Dit is een voordeel, maar maakt ook dat de grens voor teveel prikkels moeilijker te trekken is, met overprikkeling en stress tot gevolg.
Er wordt ook informatie gegeven over de verschijnselen van AD(H)D (een actiever BAS, terwijl hooggevoeligen meestal een actiever BIS hebben) en hoe je dit van hoogbegaafdheid of hooggevoeligheid kunt onderscheiden.
Met de zaal staan we stil bij de factoren waaraan je overprikkeling kunt herkennen.
Als reactie op overprikkeling reageer je vaak via Fight – Flight of Freeze (vechten – vluchten – bevriezen). De metafoor van een klein bootje dat veel kwetsbaarder is voor golven dan het grote vrachtschip ernaast wordt door velen herkend.
We inventariseren daarna samen hoe je om kunt gaan met je hooggevoeligheid. Tips hierbij zijn: herkennen van de signalen, erkennen (maar niet erin zwelgen), luisteren naar jezelf, je behoefte aangeven en om hulp vragen. Ook zijn er oefeningen die je kunnen helpen.
We eindigen met wat het betekent om hooggevoelig te zijn en daarmee in je kracht te staan.
Het is mooi om hiermee te eindigen. Het was een inspirerende avond die, ondanks de minder geschikte ruimte voor deze grote groep hooggevoelige mensen, met veel belangstelling is gevolgd.
Op het HB-forum kan nagepraat worden over deze avond, in dit topic.