Dabrowski en de theorie van positieve desintegratie
Het onderwerp van deze avond is een persoonlijkheidstheorie, de theorie van positieve desintegratie, ontwikkeld door Kazimierz Dabrowski. Dabrowski stelde dat diepe intensiteit en complexiteit van beleving kunnen leiden tot innerlijk conflict, maar ook dat dit conflict uiteindelijk positief kan werken en juist kan zorgen voor een positieve persoonlijkheidsontwikkeling en emotionele groei.
Misschien is het ervaren van zo’n innerlijk conflict de reden dat zoveel hoogbegaafden deze avond bezoeken en waarderen. Door feedback uit het publiek wordt duidelijk dat vele aanwezigen een ontwikkeling hebben doorgemaakt die hen zwaar valt. Lotte van Lith leidt de avond. Haar insteek is heel persoonlijk, ze deelt hoe ze zelf een en ander heeft meegemaakt en welke denkprocessen dat opleverde. Zo geeft zij invulling aan ‘ervaringsgericht begrip van en voor begaafdheid’.
Na een inleiding die vooral ingaat op hoe je hoogbegaafdheid kunt ervaren, persoonlijk en vanuit maatschappelijk en cultureel perspectief, komen vragen aan bod die boven willen halen hoe de aanwezigen hun begaafdheid en hun innerlijke beleving van complexe gevoelens en gedachten ervaren. Die beleving heeft effect op hoe je jezelf ziet, hoe je in de wereld staat en relaties aan durft te gaan. Een van de vragen was bijvoorbeeld: wat is het meest begaafde dat jij ooit voor jezelf hebt gedaan?
De insteek van Dabrowski is om innerlijke strijd en psychoneurose niet als ziekte te zien, of als negatief te kwalificeren. Integendeel, deze kunnen leiden tot een hoger niveau van (emotioneel) functioneren. Lotte van Lith benoemt het als energie in beweging. Angst, stress, depressie, burn out, onrust, irritatie, lijden, zelftwijfel, verdriet, wanhoop, het zijn allemaal symptomen van bewustzijn waarmee je een ontwikkeling in gang kunt zetten.
Daarin zijn vijf niveaus te onderscheiden.
De lezing wordt afgerond met een overzicht van deze niveaus met bijbehorende ontwikkelingselementen die op karakter- en emotioneel niveau liggen. Hieronder het overzicht zoals Van Lith het deelde:
1) Primaire integratie
◦ Conformistisch / Gedetermineerd
◦ Creativiteit wordt egoïstisch ingezet of volgens sociale conventies
◦ Negatieve aangepastheid: geautomatiseerde, gesocialiseerde kijk op leven
◦ Rigide, stereotypische karakterstructuur
2) Eenlagige desintegratie
◦ Losser worden karakterstructuur , gemis interne stabiliteit
◦ Externe locus of control/ geweten ligt buiten jezelf
◦ Ambivalentie
3) Spontane meerlagige desintegratie
◦ Er is meer… ‘een groeinood’ (zinloosheid)
◦ Innerlijk conflict tussen ‘wat is’ en ‘wat zou kunnen’
◦ Begin meerlagig conflict en meerlagige perceptie realiteit, begin persoonlijke hiërarchie van waarden
◦ Positieve feedback loop
4) Georganiseerde, meergelaagde desintegratie
◦ Persoonlijke hiërarchie van waarden
◦ Bewuste zelfontwikkeling, zelfeducatie
◦ Groei van empathie
◦ Om leren gaan met frustratie
◦ Lange termijn identiteitsontwikkeling
◦ Negatieve feedback loop…
5) Secundaire integratie
◦ Actualisatie en organisatie van waarden
◦ In ontwikkeling
◦ Voorbij tegenstellingen : en/en, synthese, bewust van unieke karakteristieken van elke situatie
◦ Stabiele fundering, flexibel, vertrouwensvol
◦ Niet statisch: een continu proces dat zich ontvouwt (focus naar buiten), exploratief
◦ Overkoepelend gevoel van nabijheid, compassie
Wij bekijken nog een filmpje waarin een bekende acteur een speech geeft over zijn eigen ontwikkeling en de moeilijke innerlijke strijd die hij heeft gevoerd om zover te komen dat hij uit wil komen voor wie hij is. Hij voelt nu dat ook hij deel is van een groep. Hij wil in die zin ook iets kunnen betekenen voor anderen die zich nu misschien net zo eenzaam en ongewenst voelen als hij ooit.
Een inspirerend einde van de avond.