In het HB café van vrijdag 19 april 2013 vertelde Ido van der Waal (mediator conflictbemiddelaar, onderzoeker) over arbeidsconflicten van hoogbegaafden en manieren om ermee om te gaan. In de interessante en interactieve bijeenkomst zijn de achtergronden en de link met hoogbegaafdheid besproken.
Hoogbegaafden zijn niet alleen goed in het oplossen van problemen maar kunnen ook heel goed zijn in het maken van problemen, meldde Noks Nauta in de opening. Daarom is het thema arbeidsconflicten van hoogbegaafden gekozen voor deze bijeenkomst.
Ido van der Waal, mediator, gaf aan de hand van een PowerPoint presentatie informatie over arbeidsconflicten in het algemeen. In Nederlands preekt men van een conflict tussen twee individuen of een individu en een groep als minstens één van de partijen vindt dat de andere partij haar dwarsboomt of ergert (van der Vliert, 1997). Conflicten kunnen diverse aanleidingen en oorzaken hebben, het kan bijvoorbeeld gaan over verschil van inzicht, botsende belangen, problemen in de persoonlijke omgang of verschil van mening over taken en de manier waarop deze ingevuld moeten worden. Problemen in de communicatie verergeren vaak het conflict.
Arbeidsconflicten kunnen worden beëindigd door de rechter, door het machtswoord van de leidinggevende of door de belangen van de partijen te bespreken en hun overeenkomsten en verschillen duidelijk te maken.
Na een voorbeeld van een arbeidsconflict van een hoogbegaafde, gespeeld door Noks en Ido, is in kleine groepen verder gesproken over conflicten en de relatie met hoogbegaafdheid. De aanwezigen noemden aspecten van hoogbegaafdheid die kunnen bijdragen aan het ontstaan van conflicten, zoals:
- Een hoge norm hanteren voor het werk, verwachten dat anderen dit ook doen en dan niet accepteren dat anderen daar niet naar handelen.
- De eigen functie snel doorhebben en dan breder gaan kijken, zich met anderen gaan bemoeien, ook uit verveling.
- Een blinde vlek hebben voor de persoonlijke gevolgen van het uiten van kritiek.
- Een sterk rechtvaardigheidsgevoel: dat was een belangrijk punt dat voor meerdere aanwezigen al van jongs af aan speelde.
- “Als ik ergens last van heb, dan moet ik er iets aan doen”. Hierdoor staan hoogbegaafden vaak vooraan als de vinger op de zere plek gelegd moet worden, met conflicten als gevolg.
Na de pauze gaf Ido informatie over een onderzoek onder hoogbegaafden met arbeidsconflicten waarbij ook sprake was van ziekteverzuim. Een artikel hierover is aangeboden aan Gifted and Talented International (GTI). Het ging om een verkennend kwantitatief onderzoek onder 52 mensen en diepte-interviews bij acht van deze mensen. Opvallend bij deze onderzoeken:
- Het conflict is bijna altijd met de leidinggevende.
- De reden voor het conflict is vaak een verschil in visie op de taakinhoud.
- De conflicten zijn in aanvang voornamelijk koude conflicten, meestal diep geworteld en sluimerend.
- De onderlinge communicatie is direct maar netjes.
- Het conflict zorgt voor grote schade voor loopbaan, gezondheid en financiën.
Daarna zochten de deelnemers van het HB-café in kleine groepen naar mogelijkheden om conflicten te voorkomen of beheersen.
Grote lijn van deze bedachte oplossingen is dat het handig is om als hoogbegaafde een functie met veel zelfstandigheid te zoeken in een organisatie met een cultuur die bij je past. Verder is het van belang om in contact te blijven met collega’s en een maatje of mentor te zoeken. Goede communicatieve en assertieve vaardigheden en het vermogen om ook kritisch naar jezelf te kijken, maakten de oplossingen compleet.
Tenslotte heeft Ido nog enkele tips gegeven, die grotendeels overlappen met de door de deelnemers bedachte oplossingen:
- Stel vragen, kom niet gelijk met een conclusie of een oplossing.
- Vermijd de expertrol en het geven van statements, geef anderen de mogelijkheid om mee te komen met je gedachten.
- Voorkom gezichtsverlies of reputatieverlies van de ander.
- Oefen veel met effectief gedrag.
- Zoek een organisatie met een cultuur die bij je past.
- Vind een maatje of mentor, binnen of buiten de organisatie.
Slotopmerking
Ido vermoedt dat (dreigende) conflicten van hoogbegaafden over de inhoud en de organisatie van het werk wel eens een aangrijpingspunt zouden kunnen zijn voor innovatie in bedrijven. Hij denkt dat door het benutten van de inhoudelijke informatie uit deze categorie conflicten de effectiviteit en de creativiteit van HB’ers binnen een organisatie beter tot zijn recht kan komen. Ido wil dit verder gaan onderzoeken. Het zou mooi zijn als die benadering kan voorkómen dat er conflicten ontstaan. Wie vanuit eigen ervaring interesse heeft, kan zich melden bij Ido.
Napraten over dit café kan op het HB-Forum:
http://hb-forum.nl/viewtopic.php?f=69&t=3521
Het volgende HB café Delft is op 21 juni a.s. en gaat over het vertellen van je hoogbegaafdheid, hoe doe je dat en aan wie vertel je het?
Verslag: Peter Overzier