Verslag
Verslag HB-café Alkmaar 8 september 2017
Thema: “Het innovatieve werkgedrag van hoogbegaafden”
Spreker: Nick Grooff
Locatie: het sfeervolle herenhuis ‘Genegen’ in hartje Alkmaar
Bij de start van het HB-café Alkmaar hadden de organisatoren in de zomerperiode heel voorzichtig maar niets gepland… Begin 2017 durfden zij niet eens te hopen het enthousiasme, de prettige sfeer en de grote opkomst van de eerste drie HB-cafés. Maar niets bleek minder waar En toen ineens leek de pauze tussen juni en oktober wel erg lang. Daarom werd er een extra HB-café gepland op 8 september. Nick Grooff, een van de teamleden van team Alkmaar, had het IHBV al toegezegd zijn bevindingen uit zijn onderzoek (waarin hij o.a. werd begeleid door Noks Nauta) naar het innovatieve werkgedrag van hoogbegaafden te delen. Hoe mooi is het dan om daar, kort na het behalen van de Master of Science in Management, in ‘eigen huis’ de aftrap voor te doen!
Vrijdagavond 8 september. De zomer lijkt te vroeg ten einde. De bezoekers druppelen deze keer letterlijk binnen: druipende paraplu’s in de bak en natte jassen aan de kapstokken. Binnen is de sfeer warm en goed. Gastvrouw Geralde van Genegen serveert heerlijke koffie en thee. We zien trouwe bezoekers en ook weer nieuwe gezichten die al snel aansluiting vinden. Nick loopt relaxed rond en praat wat met de mensen in de zaal. Om 19 uur zoekt eenieder een plekje en de lezing gaat van start.
Nick Grooff (organisatieadviseur, 54 jaar, ‘sinds anderhalf jaar’ hoogbegaafd, initiator van samenwerkingsprojecten van ZZP’ers, interesse voor verschillende dingen en ervaren met veranderingen) start met het verhaal van Barbara. Barbara is een van de zes geïnterviewde hoogbegaafden uit het onderzoek voor zijn studie aan de Open Universiteit. Hiermee laat Nick direct zien dat we deze avond getrakteerd worden op een combinatie van informatie gekoppeld aan levendige voorbeelden uit de praktijk.
Nick vertelt over innovatie. Wat is dat en wanneer is iets innovatief? De sleutel zit in vernieuwing, iets nieuws brengen dat waarde toevoegt. Geheel nieuw, of nieuw in een bepaalde context. Innovatie gaat volgens een proces, opgedeeld in initiatie en innovatie, en ook daarover vertelt Nick. Mooi om te zien dat de gesprekjes die hij vòòr de lezing had, hem inspiratie geven om tot voorbeeld te dienen tijdens zijn lezing. Ook gaat hij in op de persoonlijke factoren die van invloed zijn op innovatie. Hoe speelt hoogbegaafdheid op individueel niveau een rol bij innovatief werkgedrag? En welke omgevingsfactoren zijn van invloed? Wat is de rol van de organisatie t.a.v. innovatie?
We worden zelf aan het werk gezet met een aantal vragen, onder andere over hoe innovatief je zelf bent en op welke manier je hoogbegaafdheid daarin een rol speelt. Deelnemers sluiten als vanzelf bij elkaar aan en er wordt druk gepraat. Het onderwerp leeft duidelijk.
Nick deelt nog 3 strategieën om innovatief te kunnen zijn of je medewerkers daarin te ondersteunen. Met heldere voorbeelden en quotes van de zes geïnterviewde hoogbegaafde innovators maakt Nick de cirkel rond tussen theorie en praktijk. Hij sluit af met een aantal waardevolle praktische adviezen. Tot slot nodigt Nick uit om dromen te delen. Zijn eigen droom is om dit verhaal vaker te kunnen vertellen. Hij wil graag dat er meer ruimte en aandacht komt voor hoogbegaafden om hun talenten in te zetten voor innovatie. Hij draagt daar graag aan bij door dit verhaal te delen. Dus neem vooral contact op met Nick als je wilt dat hij komt spreken!
Onder aan dit bericht is de samenvatting van het onderzoek te lezen. Ook staan daar de contactgegevens van Nick Groof voor wie vragen of opmerkingen heeft of met Nick aan het werk wil. Mijn mening: een aanrader!
Volgende HB-cafés in Alkmaar zijn:
20 oktober 2017: “sensitieve smartasses aan het werk”, door Tessa Faber
15 december 2017: “hoogsensitiviteit”, door Rianne van de Ven
door: Daisy Sanches
Samenvatting: Het innovatieve werkgedrag van hoogbegaafden
In deze studie is onderzoek gedaan naar het innovatieve werkgedrag van hoogbegaafden. Innovatie is voor hedendaagse organisaties van grote waarde voor het creëren en behouden van strategische voordelen en is te definiëren als het ‘initiëren en adopteren van vernieuwing in producten, markten, methoden en systemen in economische en sociale contexten’. Innovatie wordt gestimuleerd door de persoonlijke factoren en omgevingsfactoren. Van hoogbegaafdheid bestaan verschillende definities en modellen. Volgens een door hoogbegaafde experts ontwikkelde definitie is een hoogbegaafde ‘een snelle en slimme denker, die complexe zaken aankan. Autonoom, nieuwsgierig en gedreven van aard. Een sensitief en emotioneel mens, intens levend. Hij of zij schept plezier in creëren.’ De persoonlijke factoren en omgevingsfactoren van innovatief werkgedrag enerzijds en de kenmerken van hoogbegaafden en hun verwachtingen van hun werk anderzijds hebben grote overeenkomsten. Er zijn verschillende theorieën ontwikkeld over de mogelijke connectie tussen hoogbegaafdheid en innovatie, maar in de literatuur is hiervoor geen empirisch bewijs gevonden.
In dit onderzoek is de verbinding gemaakt tussen eerder onderzoek naar innovatie en dat naar hoogbegaafdheid, door te kijken naar het innovatieve werkgedrag, de persoonlijke factoren en de omgeving van hoogbegaafde volwassenen en naar de wisselwerking daartussen. Om gemeen-schappelijke kenmerken te verkennen is het onderzoek opgezet als een multiple case study van zes cases van elk één hoogbegaafde in zijn of haar werkomgeving. Data is verzameld door interviews met de hoogbegaafden en hun directe leidinggevende of – bij zelfstandigen en ondernemers – een collega of zakenpartner en door middel van het bestuderen van documenten.
De bevindingen waren grotendeels consistent met die uit eerdere studies naar innovatie en naar hoogbegaafdheid. Hoogbegaafden werden beschreven in soortgelijke woorden als de gehanteerde definitie, schatten hun innovatieve werkgedrag relatief hoog in en dankten dat aan hun intelligentie, nieuwsgierigheid, passie, gevoeligheid en plezier in het creëren van iets nieuws. Ook in deze studie werden verschillende soorten innovators gevonden. De hoge intrinsieke motivatie is consistent met de verwachte behoefte aan autonomie, nieuwsgierigheid, gedrevenheid en het idealisme en moreel kompas; de externe met informeren en ondersteunen als positieve factor. Voor de meeste hoog¬begaafden bleek kennis nodig om te innoveren, voor alle is het verkrijgen van kennis er als intrin¬sieke motivator onlosmakelijk mee verbonden. De hoogbegaafden in deze studie innoveren vooral alleen of in paren. Dat is consistent met de notie dat innovatieve personen niet goed in hun omgeving passen, hoewel andere innovatieonderzoekers geloven dat innovatie een ‘teamsport’ is. Alle hoogbegaafden in deze studie ervoeren uitdagingen in de omgang met anderen. Zij die deze uitdagingen het meest accepteerden en bewust ontwikkelden om bewust hun omgeving te kiezen en te vormen naar wat voor hen belangrijk is, rapporteerden het meest tevreden en succesvol te zijn.
De sterke invloed van de omgeving (organisatieklimaat, teamklimaat, psychologische veiligheid, leiderschap, systemen en structuren) op innovatief werkgedrag is enerzijds consistent met de innovatieliteratuur en anderzijds met het ontwikkelen van talenten en prestatiegebieden vanuit intelligenties. Enige uitzondering zijn de functiekenmerken, mogelijk omdat de hoogbegaafden meer dan anderen hun werk vergaand naar hun wens vormden. Het onderzoek leverde ook ondersteuning voor de cruciale rol van leiders in het geven van ondersteuning en richting en het creëren van condities voor innovatie. De invloed van hoogbegaafden op hun omgeving is consistent met de theorie van succesvolle intelligentie, hoewel de mix van strategieën (het kiezen van, het vormen van en het aanpassen aan de omgeving) voor elke casus uniek was. Succesvolle intelligentie lijkt op basis van dit onderzoek vooral een vaardigheid, waarin intrapersoonlijke intelligentie (‘de eigen sterkte en zwakten kennen en binnen dat patroon effectief zijn’) en de interpersoonlijke intelligentie (effectief communiceren leidt tot meer invloed op de omgeving) belangrijk zijn. De hoogbegaafden in dit onderzoek rapporteerden als persoon nooit veranderd te zijn door hun omgeving. De motivatie van de meesten was in hoge mate intrinsiek en werd niet extern beïnvloed. Dat situaties op hun werk in het verleden leidden tot sterke emoties en (over)sensitiviteit is consistent met eerder onderzoek.
Het onderzoek is praktisch relevant voor hoogbegaafden, managers, HR-professionals en overheden. Hoogbegaafden kunnen een groot innovatiepotentieel hebben. Zij doen er vooral goed aan hun werkomgeving met zorg uit te kiezen en aan te passen aan hun behoeften. Zelf een onderneming starten, werken als zelfstandig professional of in een managementfunctie biedt meer vrijheid en variatie. Innovatie is een ‘teamsport’. Het is van belang sociale vaardigheden te gebruiken en indien nodig te ontwikkelen. De begeleiding en ondersteuning door managers is essentieel voor een innovatief werkklimaat. Om het potentieel van hoogbegaafde werknemers te benutten, is het nodig te weten wie zij zijn en wat zij nodig hebben en daarin te voorzien. HR-beleid en instrumenten kunnen dit ondersteunen. Naast het bereiken van strategische doelen, kan dat leiden tot gelukkiger werknemers en minder verzuim. Overheden kunnen bijdragen door voorlichting te geven; door onderzoek, kennisoverdracht en private initiatieven te financieren; en door wetgeving gericht op innovatie en diversiteit. Wellicht kunnen ze ook hoogbegaafden gerichter inzetten bij het vinden en invoeren van oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen.
Deze studie draagt bij aan de wetenschappelijk theorie door op basis van verzamelde data onderzoek naar innovatie en dat naar hoogbegaafdheid te verbinden. Verder onderzoek kan worden gedaan naar (1) hoogbegaafdheid bij volwassenen en zo mogelijk het integreren van modellen en definities; (2) het innovatieve werkgedrag van hoogbegaafden door bestaande meetmethoden uit de innovatieliteratuur te gebruiken en data te vergelijken met een controlegroep; (3) de specifieke kenmerken van de relaties in het conceptuele raamwerk; (4) andere samples (buitenlandse hoogbegaafden, actief geselecteerde hoogbegaafden) om de bevindingen te bekrachtigen of te verrijken; (5) het feitelijke innovatieve werkgedrag, bijvoorbeeld door observatie; (6) de door sommige participanten veronderstelde causale verbanden tussen persoonlijke ontwikkeling en succesvol innovatief werkgedrag, bijvoorbeeld door een methode als action research te gebruiken.
Meer lezen?
Over hoogbegaafdheid bij volwassenen bijvoorbeeld? Een goed overzicht geven de boeken
‘Hoogbegaafd. Dat zie je zo!’ (Maud Kooijman-Van Thiel, red., 2008) en
‘Hoogbegaafde volwassenen. Zet je gaven intelligent en positief in’ (Noks Nauta & Rianne van de Ven, red., 2017).
Willem Kuipers pleit in ‘Verleid jezelf tot excellentie’ (2007) voor hoogbegaafdheid als identiteit.
James T. Webb beschrijft in ‘Searching for meaning’ (2013) positieve coping strategieën voor bright minds.
Meer informatie vind je ook op de site van het IHBV (www.ihbv.nl) en hulpverleners als Frans Corten (www.werkenwaarde.nl).
De wetenschappelijke kennis over innovatie ontleende ik vooral aan de artikelen van Crossan & Apaydin (2010) en Patterson (2002) (zie referenties in het rapport). Ga je graag in de praktijk aan het werk met het verbeteren van het innovatieklimaat? Dan kan ik je het werk aanbevelen van Peter Senge over lerende organisaties, Henk Volberda over sociale innovatie en Thijs Homan over de dynamiek van innoveren en hoe je daar de beste omstandigheden voor schept. Veel succes en plezier!
Heb je tips, vragen of suggesties? Ik hoor graag van je!
Mogelijk gaan we vanuit het IHBV meer activiteiten organiseren gericht op hoogbegaafdheid en innovatie. Wil je op de hoogte blijven van deze ontwikkelingen? Stuur me dan een bericht op onderstaand mailadres.
drs. ing. N.E. (Nick) Grooff Gabriël Metsulaan 24, 1816 EP Alkmaar
06 – 5135 4892 | www.nickgrooff.nl | n.e.grooff@planet.nl
linkedin.com/in/nickgrooff | twitter.com/NickGrooff