Op vier september vond het derde HB-Café in Haarlem plaats, met als thema: Uitstelgedrag van hoogbegaafden: Hoe breng ik mezelf in beweging?
• Hoe komt het dat ik het schrijven van mijn scriptie steeds weer uitstel?
• Wat maakt dat ik mijn huis niet opruim?
• Waarom ga ik niet … ?
• Terwijl ik dit toch allemaal wel belangrijk vind….
Uitstelgedrag komt bij veel mensen voor. Hoogbegaafden vertellen dat ze bijvoorbeeld faalangst hebben of erg perfectionistisch zijn en daardoor blokkeren. Maar hoe kom je nu wél in beweging voor iets dat je wel graag wilt?
Ivonne Brans – professional organizer en werkplekadviseur uit Delft en moeder van vier hoogbegaafde (volwassen) kinderen leidde het derde HB-Café aan de hand van een gevarieerd programma. Het uitgangspunt van de avond was: Het is te leren!
Het was een bijzonder herfstachtige avond; grijze lucht, wind uit alle richtingen en het regende pijpenstelen. Genoeg redenen voor het publiek om onderweg allerlei redenen te verzinnen om deze avond op een later datum bij te wonen en huiswaarts te keren. Maar het overgrote deel van de deelnemers hadden voet bij stuk gehouden en zo liep het Badhuis al snel vol met net aan droge, natte en niet veel later druipend natte mensen.
Het wordt een ‘actieve avond’ had Ivonne Brans gezegd. Ze was geheel in groentinten gekleed. Groen is een actieve kleur… We hadden het kunnen weten! Want actief dat werd het! De sfeer zat er vanaf het begin goed in en we hadden niet eerder zo’n dynamische interactie tussen spreker en publiek.
Het onderwerp ‘uitstelgedrag’ werd aan de hand van een sprekend voorbeeld geïntroduceerd. Vanavond vond deze lezing voor de vijfde keer plaats. Opvallend genoeg vertonen alle avonden eenzelfde patroon met betrekking tot de aanmeldingsprocedure: een week van tevoren zijn er nog maar weinig aanmeldingen, en op de dag dat de lezing plaatsvindt zit ie vol. Klassiek voorbeeld van uitstelgedrag.
Brans ontleedde haar onderwerp zorgvuldig en begon haar lezing met het verschil tussen ‘uitstellen’ en ‘uitstelgedrag’. De definitie van die laatste luidt:
Als je jezelf voorneemt iets te gaan doen maar het niet doet.
Er volgde ook een lijstje met smoezen voor dit gedrag wat vrijwel direct leidde tot een golf van gegrinnik uit het publiek. Herkenning alom. Op de vraag naar de gevolgen van uitstelgedrag,
Welke problemen ervaar je door uitstelgedrag? Wat doet het met je? kwamen al snel vele antwoorden en zo startte de discussie die zich gedurende de avond door alle onderdelen van het programma heen weefde.
Het was tijd voor een filmpje (Procastination, zie linkje onderaan de pagina). Een kort filmpje met hilarische illustraties van uitstelgedrag met een opvallend bekend voorkomende voice-over. Het was alsof je jezelf hoorde denken als je aan het uitstellen bent… De zaal loeide weer op met een bloos en een lach.
Voordat we klassikaal aan de eerste opdracht zouden werken, gaf Brans een kort overzicht van feiten en cijfers:
• Uitstelgedrag is van alle tijden en culturen
• 95% van de mensheid doet het
• 25% is chronisch!
• Iets meer mannen 54%, dan vrouwen 45%
• Studenten zijn de grootste uitstellers: 75% van hun tijd!
• Naar mate mensen ouder worden neemt het af.
Het voorzetje van Brans: “Kent iemand de term ‘soggen’*?” werd glansrijk ingeschoten vanuit het publiek met de termen: woggen** en soa ***. Ja, er waren meester-uitstellers in de zaal: studenten.
Dat juist deze groep zoveel uitstelgedrag vertoont wordt mede veroorzaakt door:
• onzekerheid over de beoordeling
• deadlines die ver weg liggen. Hierdoor kan iemand dan ook lang uitstellen
• studentenhuizen : dit zijn INFERNO’S van impulsiviteit. Uitstel ligt voor het oprapen!
De reden waarom mannen meer uitstellen dan vouwen deed mening wenkbrauw van plaats verschieten. De blijkbaar nog steeds trouwgevolgde traditionele zorgverdeling binnen het gezin leidt ertoe dat mannen vaker neigen tot uitstelgedrag dan vrouwen. Waarom? Omdat een lege maag, moe kind en schooltijden niet op zich laten wachten. De zaal grinnikt.
DE OPDRACHT(EN): Wat stel jij uit? …maak een lijstje
Het lijstje uitgestelde zaken werd met behulp van onderstaande vier termen gecategoriseerd.
1. Verwachting (V): hoeveel vertrouwen heb je in een goede afloop? Kan ik het?
2. Waarde/plezier (W): Wat gaat het me opleveren? Wat is de mate van plezier die ik aan een taak ontleen?
3. Tijdspanne (T): Wat stel jij uit omdat er geen deadline is en er dus tijd zat is?
4. Impulsiviteit (I): Hoe makkelijk ben jij afgeleid? Waardoor laat jij je afleiden?
Hieruit volgde een schitterende formule: Motivatie = (V x W) / (T x I)
Deze formule werd door menig deelnemer uit het publiek direct langs het eigen repertoire aan ervaring getoetst wat opnieuw tot een bijzonder geëngageerde discussie leidde over intrinsieke en extrinsieke motivatie.
Hierna volgde een tweede vraag: Hebben slimme mensen meer of minder last van uitstelgedrag?
waarover in kleine groepjes werd gebrainstormd. Gelukkig zat er genoeg papier op de flip-over want er kwam een hele waslijst aan antwoorden.
Brans liet ons weten dat vanwege de hoge verwachtingen van onszelf, de onsterfelijke hoeveelheid beren op de weg en het tijdloze wikken en wegen, slimme mensen meer last van uitstelgedrag hebben. Dat hieruit stof genoeg opwaaide voor een pauze discussie sprak voor zich.
Na de pauze werd de draad opgepakt door dieper in te gaan op de vier factoren die van invloed zijn op motivatie. En er werd uitgebreid stilgestaan bij de Pommodori techniek: een methode die gebruik maakt van een kookwekker (in de vorm van een tomaat) om uitstelgedrag actief tegen te gaan waarbij onderstaande stappen worden herhaald en er een Pommodori-cyclus ontstaat:
• Besluit aan welke taak je gaat werken
• Zet de wekker op 25 minuten
• Werk eraan zonder te stoppen
• Neem 5 minuten pauze en ontspan even
Wat van essentieel belang is bij deze techniek is dat je het tikken van de kookwekker hoort. Dit kan in het begin irritant zijn maar zorgt op den duur voor flow. Er bestaat ook een digitale variant op de kookwekker (zie linkjes onderaan deze pagina)
Dat deze methode ook inhoud dat elke keer als je stopt je steeds opnieuw de drempel over moet om te beginnen, viel sommigen in het publiek nogal zwaar.
Het jasje van Brans ging nu uit en ze vertelde dat de gelegenheid tot impulsief gedrag in de afgelopen 10 jaar niet zo groot is geweest. Vooral de komst van de mobiele telefoon blijkt een doorn in het oog van de aandacht. Elke blieb of piep onttrekt onze aandacht van de taak die we doen en het duurt 7 minuten tot we onze focus weer terug hebben waar die zou moeten zijn.
Tips om impulsief gedrag in toom te houden?
• Begin de dag met D.E.R.K
• Alles wat gedigitaliseerd geluid maakt uitzetten
• Trek de kronkels uit de gedachten in je hoofd
Kortom: creëer een omgeving zonder onnatuurlijke geluiden, gekreukelde gedachten en Doe Eerst de Rot Klussen.
Brans kon het niet laten om de multitask-mythe kracht bij te zetten. Je kunt hoogstens een fysieke (veelal geautomatiseerd; onbewust) en een mentale (bewust) taak combineren: zoals afwassen en online college volgen op de ipad. Twee taken op eenzelfde niveau uitvoeren is menselijk onmogelijk.
De avond werd beëindigd met een uitzondering: creativiteit. Dat niet alle vormen van uitstellen uitstelgedrag blijkt te zijn, werd duidelijk aan de hand van de case van Jon Favreau (De bekende speechschrijver van President Obama). Met de take-home question: “wat ga jij vanaf nu anders aanpakken?” werd er nog lang nageborreld in het Badhuis. Letterlijk en figuurlijk!
Dank je wel Ivonne Brans voor een actief en gevarieerd programma en de soepele interactie met het publiek. We zien je graag terug in het Badhuis te Haarlem voor een kopje groene thee!
Door: Ayesha van der Woensel
Meer over uitstelgedrag
Boek: Uitstelgedrag van Piers Steel. “Hét boek dat je van een nare gewoonte afhelpt”.
Filmpje1: https://www.youtube.com/watch?v=37wR_TWdVy0
Procastionation is… playing Tetris with your furniture…, … it’s overcomplicating things for yourself, it’s being afraid to finish something, it’s not knowing how to finish something… : een bijzonder animerende reeks van uitstelgedragingen.
Filmpje2: https://www.youtube.com/watch?v=ItMFWpKofSg
…”While I got my stuff done”… een hypnotiserende stem begeleid deze man-met-krijt-animatie. Een subliminale boodschap aan je uitstelgedrag? Oordeel zelf!
Meer filmpjes kijken? Google dan: ‘procrastination animation’
Pommodori apps:
iPhone: http://blog.equanimity.nl/blog/2014/12/08/3-best-pomodoro-timers-for-iphone/
Android: https://play.google.com/store/apps/details?id=personal.andreabasso.clearfocus
Meer over Ivonne Brans
Contactinformatie:
Tweemolentjeskade 10
2612 XW Delft
015 – 2130386 / 06 – 44952349
ivonne@ivonnebrans.nl
www.ivonnebrans.nl
Quote: “als ik anderen meer overzicht kan geven, ben ik een blij mens.”
* Studie Ontwijkend Gedrag vertonen
** Werk Ontwijkend Gedrag vertonen
*** Studie Ontwijkende Activiteit
Foto’s:
