HOOGBEGAAFD!

‘Wat is hoogbegaafdheid’ en vervolgens ‘hoe daar nu verder mee omgaan’ stond centraal tijdens het HB-café van IHBV in Groningen op 21 november 2014, als start van een nieuwe traditie. Een feest van herkenning voor de aanwezigen, met dank aan Willem de Boer als gastspreker.

HB-Café is van en voor hoogbegaafden (HB) en belangstellenden zijn welkom. En, dit was de eerste van een reeks van deze bijeenkomsten, waarbij men met elkaar in gesprek kan zijn met gelijkgestemden. Er is hieraan behoefte en deze bijeenkomst is een primeur; het is dat dit voor het eerst in Noord-Nederland wordt georganiseerd vanuit het Instituut voor hoogbegaafdheid bij volwassenen (IHBV). De opkomst is groot (50 mensen) en zijn in gesprek met de gastspreker.

Er zijn misvattingen, vooroordelen en clichés. Het begint met het weten wat HB is en vervolgens herkennen en tot slot erkennen. Deze mensen hebben een gave hebben, maar betrokkene is zelf vaak niet hiervan bewust, maar de omgeving ook niet.
In elke geval, ze zijn niet gek, motorisch gestoord of hebben geen zwakke gezondheid. En, zij hebben niet meer kans op ADHD, Asperge of Autisme. Mensen met HB komen je overal tegen, geen enkele organisatie of netwerk uitgesloten.

Ruwweg 1 op de 50 mensen is HB. De vraag is: wat is HB? Deze vraag is niet eenvoudig te beantwoorden, een definitie ontbreekt. Op basis van onderzoek gaat men uit van een set aspecten (bijvoorbeeld, het Delphi-model), en de onderlinge verhouding tussen deze aspecten is binnen deze mix per persoon verschillend. Eén van deze aspecten is IQ, namelijk 130 of hoger.

HB lijkt erfelijk, het zit veelal in de familie. Het is dus geen kwestie aan aanlerenen pushen. En, HB verdwijnt niet als iemand volwassen is geworden. Dit wil niet zeggen, dat HB-ouders ook HB-kinderen krijgen. Wel dat HB-kinderen vaak een HB-ouder en grootouder hebben. En, het feit dat HB bij iemand wordt vastgesteld, dit niet direct herkenbaar is bij de ouder. Een groot aantal HB-en is niet bewust van zijn gave.
Een aantal feiten worden door de gastspreker getoond:
– ongeveer 25% is bewust dat hij/zij HB is;
– ongeveer 75% is niet bewust hiervan of verbloemd dat.

Verder:
– slechts 16% is academisch geschoold
– de overige 84% doet het niet zo goed binnen het onderwijs

Bij nogal wat HB-en ìs er sprake van onderpresteren. Dat lijkt een effect te zijn van het onderwijssysteem (in Nederland) niet voor hen passend is, zowel in de fase van kind en jongeren als in de fase van volwassene. Het is geen kwestie van ‘later komt het wel goed, daar zijn ze wel slim genoeg voor’. En, dat ‘slimme kinderen en volwassenen wel in staat zijn om zich aan te passen’.

Iemand die HB is, leert op een andere manier. Met andere woorden, het sleutel woord is niet slimmer of beter, maar anders. Ongeveer 27% van de leerkrachten en onderwijzers geven van zichzelf aan dat zij capabel zijn om HB-en te begeleiden, in werkelijkheid ligt dat getal significant lager. Nergens in de wereld is het verschil tussen hoog en laag presterende leerlingen zo klein als in Nederland. Met andere woorden, bij veel leerlingen, waaronder en voornamelijk bij HB, is sprake van onderpresteren.

In verband met HB moet het onderwijsaanbod passen bij mensen die:
– top-down denken (aanbod is slechts bottom-up);
– beeldende denken (bij het aanbod ligt het accent op het woord);
– intuïtief zijn;
– het anders aanvoelen (ze zijn hoog sensitief);
– werken vanuit bezieling (en niet vanuit externe motovatie).

Kenmerkend voor HB is, dat hij/zij:
– intellectueel vaardig is;
– structureel nieuwsgierig is;
– grote behoefte aan autonomie;
– grenzeloos en mateloos in najagen interesses;
– emotionele onzekerheid en intellectuele zelfverzekerdheid.

HB is een snelle en slimmer denker, die complexe zaken aan kan. Autonoom, nieuwsgierig en gedreven van aard. Een sensitief en gevoelig mens, intens levend. Hij/zij schept plezier in het creëren. En, misschien moeten we wel stellen dat HB synoniem is ‘hoog bewust zijn’.

HB biedt bedrijven en organisatie een kans in de vorm van experts, die los van de waan van de dag werken, mits sprake is van voldoende uitdaging in het werk. Zo niet, dan verliest een bedrijf of organisatie iemand met HB ook weer snel. Door voortdurend nieuwe uitdagingen te bieden door te delegeren en verantwoordelijkheid te geven, kan er bespaard worden op de personeelslasten. En, er zijn gemiste kansen bij innovatie en economisch gewin.

Niet alleen bedrijven en organisaties zijn aan zet, ook mensen met HB, meent Willem de Boer. Dit door HB te herkennen en te erkennen. En, dat te aanvaarden als een onderdeel van je identiteit. Maar, ook te bepalen waar je passie ligt in de zin van waar je hart ligt en waardoor je power krijgt. Maar, bovenal, het leven met een handrem loslaten en waardoor je energie verliest.

Tot slot geeft Willen de Boer de aanwezigen enkele tips, te weten: zoek daarbij steun en praat met gelijkgestemden. Daarom zijn de bijeenkomsten van Mensa en IHBV een uitkomst. En, wees in het dagelijks leven bescheiden en geduldig. Verder, zoek daarbij en daarvoor ook een buddy om het verhaal in je hooft goed onder woorden te brengen en waardoor andere mensen het ook snappen en met je meegaan. Met andere woorden, inpassen in plaats van aanpassen. En, heb oog voor de belangen en gevoeligheden bij anderen. Hierdoor voorkomt iemand met HB dat hij/zij op een eiland zit.

De volgende HB-café Groningen is op 30 januari 2015. De gastspreker is dan Rianne van de Ven, voorzitter IHBV.

Auteur Auke ten Hoeve