Verslag
Verslag ‘Hoogbegaafd in je relatie’ – HB-Café Zuid-West – 14 september 2017
Je gaat de stad in voor een nieuwe jas en je komt thuis met twee paar schoenen. Soms lopen dingen nu eenmaal anders dan verwacht en gepland door wat er op je pad komt. Zo ook het HB-Café Zuid-West in Breda met als thema ‘Hoogbegaafd in je relatie’.
Relatietherapeut Caroline Franssen werkt in haar praktijk in Culemborg veel met hoogbegaafden. Snel schakelen is aan haar wel besteed. Dat bleek al meteen tijdens het voorstelrondje met de vraag: ‘Waarom ben je hier vanavond? Wat hoop je te leren?’ In eerste instantie wilde men vooral de ervaringen van anderen horen, maar naarmate het voorstelrondje vorderde, kwamen er toch serieuze zaken op tafel die door Caroline meteen behandeld werden.
Al snel bleek dat veel kwesties waar aanwezigen tegenaan lopen niet eens zozeer direct met hoogbegaafdheid te maken hebben. Dat was overigens ook de uitkomst van een onderzoek (links: http://dx.doi.org/10.1080/01494929.2016.1177630 en https://www.ihbv.nl/recensie-relaties/ ) naar HB en relaties door dr. Pieternel Dijkstra aan de universiteit van Groningen: er is geen wezenlijk verschil tussen hoogbegaafden en niet-hoogbegaafden in hun respectievelijke relaties. Uit het Groningse onderzoek bleek wel dat hoogbegaafden over het algemeen angstiger zijn voor afwijzing en pijn als gevolg van het zich emotioneel kwetsbaar en open opstellen in relaties. Dat thema kwam, zonder dat het expliciet benoemd werd als een HB-dingetje, ook deze avond een paar keer aan de orde.
Het gevoel hebben niet gezien of gehoord te worden, alle verantwoordelijkheid alleen dragen, vastlopen omdat de ander niet luistert of niet praat, diepgang en aansluiting missen in een relatie – hoogbegaafden zijn net mensen…. “Of je in je jeugd niet kreeg van je ouders wat je nodig had omdat je hoogbegaafd bent of om een andere reden, doet eigenlijk niet zoveel ter zake”, stelde Caroline. “Feit is dat we allemaal trauma’s uit onze jeugd hebben, waardoor we onbewuste keuzes maken voor wat vertrouwd is, ook als dat niet goed voor ons is. Opvoeding en cultureel-maatschappelijke invloeden vormen je, ongeacht je intelligentie. Zo hebben mannen doorgaans minder goed dan vrouwen geleerd om te praten, en zijn vrouwen door de emancipatiebeweging zo onafhankelijk geworden dat ze niet meer kunnen ontvangen. We zijn verleerd om te voelen – hoogbegaafden vaak nog iets meer dan anderen. In plaats daarvan zijn we gaan nadenken, maar van veel nadenken krijg je geen oplossingen.”
Een aantal typische HB-dingen (veel in het hoofd zitten, het gras voor de voeten van de ander wegmaaien) werden meteen door Caroline behandeld met een praktische en soms confronterende aanpak. “Durf te voelen en durf te leunen. Mannen, laat je vrouw op je leunen. Vrouwen, leun op je man. Ga maar gewoon samen op de grond zitten leunen. (Die oefening werd meteen in de praktijk gebracht) Ook praten en luisteren kun je leren. Stel een paar keer per week tien-minuten-gesprekken in, waarbij je de ander zonder onderbreken laat uitpraten. Als je niet aangeeft wat jouw behoeften zijn, kun je niet verwachten dat je krijgt wat je nodig hebt. En als jij gaat beslissen voor de ander, en je je dus feitelijk gedraagt als een ouder, kun je erop rekenen dat de ander zich gedraagt als een opstandige puber.”
Met behulp van opstellingen – vijf in totaal – maakte Caroline situaties en oplossingen concreet en inzichtelijk. De juiste plaats innemen in het systeem bijvoorbeeld (de plaats van de ouders, naast elkaar, die samen zorgen voor een veilige omgeving voor hun kinderen, want ook al zijn dat hoogbegaafde pubers, ze hebben in het systeem hun eigen plaats) en je gesteund weten door je ouders, ook al was dat in de praktijk misschien niet zo.
Er alleen voor staan, alleen de verantwoordelijkheid dragen, was een terugkerend thema. Toen zichtbaar werd dat ‘de sterke ik’ er altijd is, maar ‘de innerlijke rust’ ook, en dat je op beiden kunt rekenen en vertrouwen, bracht dat zichtbaar verlichting. Hetzelfde gebeurde met ‘de onafhankelijkheid’, die acuut ontspande toen er verbinding werd gemaakt met ‘de seksualiteit’ en ‘de ontvankelijkheid’.
De term hoogbegaafdheid werd dan misschien niet steeds benoemd, wat ter tafel kwam waren wel thema’s die spelen bij hoogbegaafden in hun relaties. Wat voor de één belangrijk is, is dat voor een ander minder, maar de diverse situaties waren wel zo herkenbaar dat iedereen – op een enkeling na – er wel iets uit kon halen wat voor hem of haar van toepassing is.
Hoewel ze dus thuis kwamen met schoenen in plaats van een jas, was de overgrote meerderheid van de aanwezigen zeer te spreken over de avond. Onderwerp en inhoud werden beoordeeld met een gemiddelde van 7,8. Caroline Franssen kreeg van de 29 aanwezigen een 8,2 voor haar praktische, directe, humoristische en soms onconventionele benadering.