Hoogbegaafdheid: meer dan IQ. Eerste HB-café in Utrecht op 7 maart 2014
Ongeveer 2% van de bevolking is hoogbegaafd. Hun intelligentie ligt ver boven het gemiddelde. Maar dat IQ is slechts deel van het verhaal. Hoogbegaafden leren, denken en voelen vaak anders. Wat is hoogbegaafdheid wel, en wat is het niet? Daarover ging dit eerste Utrechtse HB-café, waarvoor 36 belangstellenden waren afgereisd naar de Kargadoor aan de Oudegracht in Utrecht.
In een interactieve lezing vertelde Willem de Boer, HB-coach en mede-organisator, over kenmerken als hoogsensitiviteit, beelddenken en behoefte aan autonomie. “Het geldende beeld van hoogbegaafden is dat ze enorme bollebozen zijn, succesvol, altijd tienen halen en ga zo maar door. In werkelijkheid lopen ze vaak tegen de keerzijde van hun anders-zijn aan. Het is dan fijn om mensen te ontmoeten die op dezelfde golflengte zitten en tips uit te wisselen.”
Voor de aanvang van zijn presentatie vroeg Willem de aanwezigen wat zij op deze avond hoopten te halen. De antwoorden gaven een mooie dwarsdoorsnede van wat er onder hoogbegaafde mensen leeft: opdoen van kennis en informatie, meer zelfinzicht krijgen en ‘tools’ voor de omgang met anderen. Ook enkele collega-coaches toonden belangstelling.
Vervolgens stelde Willem zichzelf voor. Hij werkte ruim 20 jaar als business consultant voor verschillende grote bedrijven maar merkte dat hij vaak al na een half jaar genoeg had van een baan, terwijl anderen het er jarenlang volhielden. Hoewel hij vanaf zijn twintigste wist dat hij hoogbegaafd was, bracht hij dat nooit in verband met hoogbegaafdheid. Een zoektocht naar de achtergrond van die snelle verveling bracht hem op het spoor van hoogbegaafdheid. Om hier iets mee te doen, volgde hij een coachingopleiding, een opleiding tot NLP parctitioner en is hij inmiddels gecertificeerd “Ik Leer Anders” coach.
In de presentatie kwam een aantal aspecten naar voren die vaak samengaan met hoogbegaafdheid. Volgens Willem de Boer leren hoogbegaafde mensen anders, ze denken anders, voelen anders en werken anders. Hun wijze van leren is ‘top down’: eerst vaststellen wat het probleem is, de informatie erbij zoeken die nodig is om de oplossing te definiëren. Ze denken in beelden (misschien beter te omschrijven als multidimensionale concepten) op een sterk intuïtieve manier. Ze zijn vaak hoogsensitief en meer androgyn (minder uitgesproken mannelijk of vrouwelijk), en werken vanuit persoonlijke (intrinsieke) motivatie; als het werk hen pakt, raken ze snel in ‘flow’ en vergeten alles om hen heen.
Hoe ideaal dit alles ook mag lijken, in de praktijk van het onderwijs en het werkzame leven geeft het vaak problemen. Het onderwijs is sterk nivellerend, waardoor hoogbegaafden niet uit de verf komen. In werksituaties is het niet veel beter. Regelmatig krijgen hoogbegaafde mensen etiketten opgeplakt als ‘autistisch’ en ‘adhd’er’. Er zijn er veel die vroeger of later vastlopen in hun werk en afhaken. Hier is uiteindelijk niemand mee geholpen, ook de werkgevers en de samenleving niet. De kunst is om hoogbegaafdheid zó in te zetten dat het een voordeel wordt. Daarover ging het na de pauze.
Positief omgaan met hoogbegaafdheid
Belangrijk voor hoogbegaafde mensen die zich willen ontplooien is dat zij inzicht krijgen in zichzelf en in de factoren die hen anders maken dan wat de norm lijkt te zijn in hun dagelijkse omgeving. “Ontdek het ontbrekende stuk van je identiteit,” zegt Willem hierover. Kun je je nog herinneren hoe je was vóór het grote aanpassen begon? Kun je dit terughalen en kun je leren je met deze eigenschappen in te passen (niet: aan te passen) in je omgeving? “Je zult nooit uitblinken in normaal zijn!” Het is belangrijk dat je uitvindt wat bij je past, waarvoor je echt enthousiast kunt worden. Vaar op je eigen kompas en ontleen je gevoel van eigenwaarde niet te veel aan wat anderen zeggen.
Ben je in je jeugd en jonge jaren sterk beschadigd, dan kan de weg naar vrije ontplooiing lang en zwaar zijn, maar het is altijd de moeite waard. Belangrijke woorden in dit verband zijn ‘loslaten, ontvangen, onthullen’. Hoe moeilijk het allemaal ook is geweest, je schiet er niets mee op als je je verontwaardiging daarover maar steeds blijft herhalen. Je hebt een eigen verantwoordelijkheid naar je toekomst. Probeer open te staan voor anderen, toon je interesse en houd rekening met gevoeligheden van anderen. Dan kan er ook ruimte komen voor jouw eigenheid.
Tot slot gaf Willem de aanwezigen een groot aantal praktische tips mee. Het valt buiten de doelstelling van dit verslag om die allemaal weer te geven. Willem komt graag naar jouw HB-Café of andere bijeenkomst om zijn presentatie nogmaals te geven.
Meer informatie: www.willemdeboer.org
Het volgende HB-Café in Utrecht is op 9 mei en zal gaan over het thema hooggevoeligheid.