Verslag HB-café Utrecht 20-11-2015: HB; de ontdekking van je leven

Vanavond brengen Noks Nauta, Gemma Geertshuis en Margreeth Menkveld een bijdrage aan het HB-cafe in Utrecht.
Het onderwerp van de avond is: Hoogbegaafdheid: de ontdekking van je leven.

Noks Nauta leidt de avond in. Zij merkt op: Het ontdekken van het hoogbegaafd zijn is geen moment, maar een proces.
Over deze avond zegt ze: Bewaak je eigen proces. Haal er zo veel mogelijk uit voor jezelf.

We beginnen met een opdracht: we gaan in 4 groepen zitten. Er worden kaartjes uitgedeeld. Hierop staan uitspraken m.b.t. het ontdekken van je eigen hoogbegaafdheid. Hoe heb je dit ontdekt? Via een test op het werk, via het op zoek gaan naar herkenning, via vrienden, etc.
Elk persoon kiest de kaartjes uit die bij hem/haar passen. Vervolgens delen we ervaringen. Het blijkt dat veel mensen er op latere leeftijd pas zijn achter gekomen. Sommigen zitten nog in de fase van ontdekking: ben ik wel hoogbegaafd? Voor allen is het een zoektocht. Wat betekent hoogbegaafd zijn voor mij?

Noks: “Hoogbegaafdheid is niet met een harde definitie te omschrijven. Het hangt van de situatie en de mensen af, hoe ik hoogbegaafdheid uitleg. Hoogbegaafdheid bij kinderen was al wel beschreven, maar volwassen hoogbegaafden herkenden zich daar niet in. Dat ontdekte ik nadat ik in 2000 lid van Mensa was geworden.”

In 2006/7 heeft Maud van Thiel een consensustraject (Delphi-studie) uitgevoerd onder 20 volwassenen. Deze mensen waren zelf hoogbegaafd, en werkten tevens allemaal met hoogbegaafden. Uit dit onderzoek volgde het zogenaamde Delphi-model van Hoogbegaafdheid. We zeggen nu dat hoogbegaafdheid een set van eigenschappen is, waar een hoog IQ er één van is. Mensa hanteert een toelatingsgrens op basis van IQ (hoogste 2%). Het IHBV hanteert een ruimere beschrijving.

Er zijn meerder manieren waarop hoogbegaafdheid wordt beschreven, zoals:
Dabrowski: theorie van positieve desintegratie (zie eerder verslag over HB café “Dabrowski”, Lotte van Lith). Dit is een persoonlijkheidstheorie en gaat uit van ontwikkelingspotentiëlen.
Howard Gardner: meervoudige intelligentie.

Vraag uit de zaal: zijn alle topsporters hoogbegaafd? Noks: Dit zou je kunnen zeggen. Zij hebben aanleg plus ze zijn heel bevlogen. Dit leidt tot topprestaties.

HB & psychiatrie:
Wat is de relatie hiertussen? Wanneer je hoogbegaafd bent, kleurt dit je psychische klachten. Vanaf jongs af aan hou je je al bezig met zingevingsvragen.

Lisa Erickson beschrijft het ontdekken van je hoogbegaafdheid het “coming out” proces in 4 fasen:
1. Erkennen
2. Verkennen
3. Relaties
4. Verdergaande integratie
Niet iedereen doorloopt dit proces in deze volgorde, fasen overlappen elkaar ook.

Boekentip: Van Mavo tot Harvard, Peter Riezebos.

Noks: de uitdaging van het HB zijn: het leren omgaan met je hoogbegaafdheid, en dit uitleggen aan anderen/je omgeving. Daarom geven we een aantal invalshoeken kort weer, die je kunt zien als elementen waarmee je je ‘rijbewijs’ als hoogbegaafde kunt halen.

Levenslijnen (Gemma)
Uiterlijke levenslijn: Waar kwam ik terecht?
Innerlijke levenslijn: Wat bracht ik mee?

Gedrags-/cognitieve therapie (Noks):
5 G-schema: niet-helpende of irrationele gedachten ondervangen en daar voor in de plaats een helpende gedacht zetten.
Gebeurtenis  gedachten  gevoelens  gedrag  gevolgen.
RETten: Relativeren, denkfouten eruit halen. Daar kun je bijv. een goede vriend(in) bij vragen om je te helpen.

Marcel Veenman (Leiden) onderzocht mega-cognitieve vaardigheden. Zoals plannen, reflecteren. Deze zijn minder goed ontwikkeld bij hoogbegaafde kinderen. Ze kunnen je helpen om je cognitieve vaardigheden effectiever in te zetten. Ook als volwassene kun je hier profijt van hebben om ze verder te ontwikkelen.

“Negaholics” (Gemma): verslaafd aan een negatieve kijk op het leven. Dit zie je terug in hun manier van praten, denken, houding en gedrag.

Na de pauze vertelt Margreeth Menkveld (team Utrecht) over haar eigen ontdekkingstocht. Nog steeds ervaart ze nieuwe inzichten én mogelijkheden. Haar verhaal roept veel herkenning op.

Daarna gaat men in vier groepjes de volgende discussievragen bespreken.
1. Wat betekent HB zijn nu voor jou?
2. Formuleer positieve voornemens m.b.t. jouw HB zijn.
3. Heb je tips voor het goed integreren van je HB?

De tips die daaruit volgden:
– Gelijkgestemden/peers nodig
– Creativiteit uiten/kanaliseren
– Inpassen i.p.v. aanpassen
– Durven accepteren en erkennen
– Ga voluit, maar rust op z’n tijd
– Volg je intuïtie en vertrouw op je gevoel
– Zie je leermomenten
– Zoek je kracht!
– Accepteer je uniekheid; jezelf worden
– Zoek een persoonlijke uitlaatklep/uitdaging, zoals muziek maken
– Heb geduld met andere mensen die minder snel denken/minder intens voelen.