Vrijdagavond 29 mei 2015 vond het HB-café Utrecht voor het eerst plaats op de zolder van Zaalverhuur7 aan de Boothstraat. Een prettige, sfeervolle ruimte met voldoende plek voor alle 35 aanwezigen. De spreekster van de avond was Lotte van Lith, sinds 5 jaar coach en onderzoeker op het gebied van hoogbegaafdheid. Haar speerpunt ligt bij de Positieve Desintegratie Theorie (TPD) van Kazimierz Dabrowski.
Houvast voor de worsteling met het leven
TPD geeft een kader voor persoonlijke ontwikkeling, waarbij 5 niveaus onderscheiden worden die niet per se lineair lopen. De niveaus staan voor de fases waarin een individu zich tot een persoonlijkheid kan ontwikkelen. Let wel, verschillende delen van de psyche kunnen tegelijkertijd op verschillende niveaus functioneren. Binnen de theorie is ook aandacht voor de overexitabilities (prikkelgevoeligheden), zoals beschreven door Dabrowski: emotioneel, intellectueel, beeldend, psychomotorisch en sensorisch.
Dabrowski kijkt naar het verschil tussen mensen die moeiteloos (zonder grote innerlijke conflicten) door het leven gaan en mensen die grote worstelingen kennen. Deze laatsten hebben vaak het gevoel anders te zijn dan hun sociale omgeving. De oorzaak hiervan ligt volgens de theorie in een gevoelig zenuwstelsel en andere specifieke, aangeboren eigenschappen. Vaak krijgt dit soort mensen het label psychisch ziek te zijn.
Dabrowski meent dat symptomen als burnout, depressie en angst geen ziekten zijn, maar getuigen van een hoog ontwikkelingspotentieel. Waar ‘de moeitelozen’ volledig aangepast (geïntegreerd) zijn aan de maatschappij, kunnen mensen met een hoog ontwikkelingspotentieel gedesintegreerd raken. Gebeurt de desintegratie op een positieve manier, dan bereik je mogelijk het laatste niveau: een fase waarbij je autonoom, authentiek en geheel conform je eigen persoonlijkheidsideaal leeft. Je bent dan in de termen van Dabrowski een persoonlijkheid.
De theorie biedt een houvast voor de persoonlijke ontwikkeling van hoogbegaafden. Hun prikkelgevoeligheid in combinatie met bijvoorbeeld een hoge ethiek en grote mate van zelfreflectie wijzen op een groot ontwikkelingspotentieel. Dit theoretisch kader geeft de dagelijkse worsteling met het leven een positieve lading.
De hoeveelheid informatie en het academische taalgebruik van Lotte maken haar verhaal niet voor iedereen makkelijk te volgen. Maar de sprankelende aanwezigheid en persoonlijke ontboezemingen maken dat het publiek betrokken en geboeid blijft. Bovendien is het onderwerp dusdanig interessant dat er regelmatig uitweidende vragen uit de zaal komen. Eigenlijk kwamen we tijd te kort, maar dat zal ook met de natuurlijke leerhonger van de aanwezigen te maken hebben.
Verslag: Maïa van der Meer
Meer weten?