Verslag
Hank Schuitmaker en Ingeborg de Keizer hebben samen het initiatief genomen om een HB-Café op te richten in de regio Gorinchem. HB-Cafés worden georganiseerd onder de vlag van het IHBV, het Instituut Hoogbegaafdheid Volwassenen. Als locatie is gekozen voor Metropole, een restaurant dat gerund wordt door mensen met een handicap. Doel van Metropole is integratie en participatie. En dat sluit natuurlijk weer mooi aan op het de ontmoetingsplek die het HB café wil zijn.
Ruim 30 mensen proosten op de start van dit HB-Café door het glas te heffen dat is aangeboden door Metropole!
Rianne van de Ven is voorzitter van het IHBV. Het is een goede gewoonte geworden dat zij op de eerste avond van een nieuwe HB-Café-locatie het inhoudelijke deel verzorgt. Zij start met de uitleg van de definitie van hoogbegaafdheid en de herkomst van verschillende soorten modellen. Onderdeel van de modellen is ‘ontwikkeling’. Interessant is dat het stimuleren van ontwikkeling niet per se gemeengoed is bij hoogbegaafdheid, terwijl dat in (top)sport en muziek wel logisch gevonden wordt.
Bén je hoogbegaafd of kun je dat leren? Bij HB gaat het vaak over kinderen en over ‘kunnen’ en ‘worden’. Maar velen vinden dat je hoogbegaafd bent. Waaronder Rianne. Er zijn dan ook ‘zijnsmodellen’. Bijvoorbeeld het zijnsluik model van prof. Tessa Kieboom. Vooral dit zijnsluik vindt Kieboom typerend voor hoogbegaafdheid. Meer nog dan het ‘denken’, het cognitieve. Mensen beschrijven zichzelf vaak als ‘ik voel me gewoon anders’: het ‘zijn’ dus.
Er is ook het Nederlandse Delphi model. Dit project heeft feitelijk ten grondslag gelegen aan de oprichting van het IHBV. Het Delphi model is ontstaan doordat 20 experts op het gebied van hoogbegaafden, en zelf hoogbegaafd, onder leiding van Maud van Thiel de opdracht kregen een omschrijving te maken waarin volwassen hoogbegaafden zich herkennen en dat positief was. Tot dan toe werd vooral nagedacht over HB bij kinderen. Het Delhpi model was de eerste keer dat volwassenen centraal stonden. Het is op dit moment het leidende model in Nederland maar wint ook aan bekendheid daarbuiten.
Van jezelf zeggen dat je hoogbegaafd bent, voelt voor veel mensen ongemakkelijk. Het helpt soms om de woorden uit het Delphi model te gebruiken: creatief, snel, intens en complex. Hoogbegaafdheid zal altijd een samenspel zijn van deze vier.
Veel zaken zijn voor hoogbegaafden zo logisch dat je er niet bij stil staat. Je merkt pas verschil als je ziet dat iets bij de ander niet overkomt. Hoe overbrug je? Dat is vaak een coachvraag. Het is geen kwestie van aanpassen maar aansluiting vinden en afstemmen.
Het intens voelen is bij sommigen tijdens de ontwikkeling in een kast beland, kwijt geraakt. Ook dat is vaak een coachvraag: hoe ga ik om met die intense emoties? Hoogsensitiviteit blijkt heel vaak voor te komen bij hoogbegaafden. Het neurologisch systeem is werkelijk anders. Er wordt nog veel onderzoek gedaan op de (combinatie van) vakgebieden neurologie en psychologie.
Het proces van vaststellen of iemand hoogbegaafd is, is voor iedereen anders. Alleen het cognitieve deel is in principe te meten met een IQ test. De overige onderdelen van het Delhi model zijn alleen te herkennen, niet te testen. Vaak herkennen mensen allerlei punten uit lijstjes met kenmerken van hoogbegaafdheid. En gaan dan verder op zoek.
Een IQ-test kan HB ondersteunen of bevestigen. Je hóeft geen test te doen om jezelf hoogbegaafd te ‘mogen’ noemen. Het ligt eraan wat je ermee wilt, en wat je ervan verwacht.
Andersom: als de score <98e percentiel is dan is dat niet per definitie een bewijs voor níet HB. Er kunnen veel oorzaken zijn waardoor de uitslag lager is dan in werkelijkheid. Overpresteren kan op een IQ test niet: je kunt niet iets laten zien dat je niet in je hebt (tenzij je valsspeelt). De uitslag in punten van een IQ test is afhankelijk van het type test. Dus de ene 130 is de andere niet. In Nederland kunnen testen niet betrouwbaar hoger meten dan 145.
Op de onderdelen van een IQ test kunnen de uitslagen heel verschillend zijn. Uit de delen wordt een totaal IQ berekend. Bij volwassenen wordt meestal de WAIS IV test gebruikt. De testen moeten steeds opnieuw genormeerd worden omdat de mensheid als geheel steeds slimmer wordt (Flynn-effect).
We spreken vaak liever van ‘ik herken me heel sterk in de kenmerken van HB’. In plaats van ‘ik ben het wel of ik ben het niet’. Het begrip HB is een middel en biedt hulp bij herkenning en erkenning. Het geeft een handvat voor zelfontplooiing.
Tussen de theorie door hebben we reflectie momenten gehad. Er zijn allerlei gesprekken gevoerd in wisselende samenstellingen. Opvallend was de herkenning, zowel in de aspecten die in de presentatie naar voren kwamen als de verhalen die onderling gewisseld werden. Er zijn nog vele verhalen uitgewisseld, contacten gelegd, vragen gesteld en antwoorden gezocht. Al met al een prima start van een mooie serie HB cafes in Gorinchem.
Boekentip: “Hoogbegaafd. Dat zie zie je zo” van Maud Kooijman-van Thiel. Hierin staat het Delphi model uitgelegd.
Tip om te googelen: “Off balance on purpose” van Dan Thurman: Het is in het leven niet zoeken naar balans maar omgaan met disbalans, managen van onbalans.
Uit de evaluatie(formulieren) blijkt dat het initiatief voor de oprichting van dit HB-Café zeer wordt gewaardeerd: het voorziet in een behoefte. Inhoudelijk is de avond ook zeer goed gewaardeerd. Dus op naar het volgende HB-Cafe. Dat zal plaatsvinden op vrijdag 25 mei 2018! Thema en spreker wordt later bekend gemaakt.