Met ruim 20 deelnemers was het een druk bezocht HB-café, op 13 november in Zwolle.
Theo van Aken legde uit hoe kennis van waardensystemen je helpt om de balans energie–uitputting positief te houden. We kennen allemaal het zogenaamde energievraagstuk, met verschijnselen als bore-out en onverklaarbare vermoeidheid; en ook de momenten dat je je fit en energiek voelt na een avond hard werken.
Een van de benaderingen van dit vraagstuk gaat over de waardensystemen. De grondlegger van deze theorie, Clare W. Graves, hoogleraar psychologie, ging uit van de vraag ‘wat is normaal, gezond menselijk gedrag?’. Hij vroeg zich daarbij ook af wat mensen drijft. Uiteindelijk kwam Graves tot een schema van zeven waardensystemen, die gecodeerd zijn met kleuren.
Ieder mens heeft een dominant waardensysteem (of meerdere) als zwaartepunt. Je eigen unieke waardenprofiel beïnvloedt je functioneren. Theo van Aken bespreekt alle waardensystemen en illustreert ze met voorbeelden.
Verder is belangrijk dat een ‘hoger’ waardensysteem niet beter is dan een ‘lager’. Alle waardensystemen zijn nodig om de samenleving te laten functioneren. In het contact met anderen helpt het als je weet dat men vanuit een ‘hoger’ (= later ontwikkeld) systeem wel een ‘lager’ systeem kan begrijpen, maar andersom geldt dat niet.
Waardensystemen en hoogbegaafdheid
Volgens Graves zegt je dominante waardensysteem niet zoveel over je intelligentie.
De deelnemers aan het HB-café maken aan het begin van de avond een korte waardentest. Hoewel alle waardensystemen in de groep vertegenwoordigd blijken te zijn, ligt er een accent op geel en turkoois.
Het systeem in de praktijk
Als je je eigen waardenprofiel kent, krijg je o.a. meer zicht op de volgende zaken.
Wat is je huidige situatie en wat is voor jou een (meer) gewenste situatie? Is daar veel discrepantie, dan begrijp je nu beter waarom je soms zo gestrest en moe bent, terwijl daar ‘objectief gezien’ niet veel aanleiding toe is. Ook weet je wat je moet veranderen.
Enkele opmerkingen en vragen uit de zaal
In hoeverre veranderen waardensystemen in de loop van je leven?
Veroorzaakt tegenstrijdigheid in waardensystemen geen grote innerlijke dilemma’s?
Welke invloed heeft je waardenprofiel bij het oplossen van problemen?
Als er in de praktijk aanpassing nodig is, hoe verloopt die dan?
Na het beantwoorden van deze vragen herhaalt Theo zijn eerder gegeven advies: “Hoogbegaafden, verenigt u!” Gezien de dominante waarden in deze groep, vertegenwoordigen hoogbegaafden qua waardensystemen een minderheid. Door de kennis van de waarden toe te passen, kunnen hoogbegaafden zich maatschappelijk beter manifesteren.
Voor meer informatie: www.waardenmanagement.nl en contact@theovanaken.nl
Aanbevolen literatuur:
Spiral Dynamics, Beck & Cowan
Managing Drives, Versnel & Koppenol
Denkfundamenten ontsluierd, Max Herold