Record aantal bezoekers! Ondanks het mooie weer was de kantine van de Oranjeschool bomvol. Allemaal hoogbegaafden die meer wilden weten over ‘leren’. Uiteraard waren er weer veel meer vragen dan er antwoorden gegeven konden worden. Desalniettemin kijken we opnieuw terug op een zeer geanimeerde avond.
Noks Nauta – die tien jaar geleden voor Mensa al een workshop over leren en je eigen leergedrag organiseerde – las voor uit de autobiografie van Tolstoi. Die voelde zich op zijn eerste dag op de universiteit zeer eenzaam en had direct in de gaten dat de hoogleraar niet zo heel veel te vertellen had. Voor menige hoogbegaafde erg herkenbaar.
Heleen Florusse, onderwijskundige, focuste op leren met een concreet doel, namelijk het behalen van een diploma (het leveren van een zichtbare leerprestatie). Ze vertelde dat hoogbegaafden meestal snel tot ‘inzicht’ komen. Ze snappen direct waar het om gaat, waar het naar toe moet. Maar als je ze vraagt om weer te geven wat de stappen zijn om daar te komen, dan weten ze dat vaak niet. Laat staan dat ze die stappen bij herhaling kunnen nemen c.q. het proces kunnen herhalen. Leren betekent soms ook oefenen, vaardigheden aanleren en inslijpen. Ook topsporters en topmusici met veel talent moeten tussenstappen leren beheersen en veel herhalen om verder te komen dan hun talent. Ook als het saai is.
Jacqueline Lucas, schrijver en schrijfcoach in de SchrijfWerkPlaats, gaf daarna enkele individuele schrijfopdrachten ter bewustwording van de eigen manier van leren. Zo nodigde ze de aanwezigen uit te schrijven over een situatie, een gebeurtenis waarvan ze veel geleerd hadden. Dat bleken vooral levenservaringen te zijn, indrukwekkende gebeurtenissen – niet direct schoolboeken. Jacqueline kreeg een compliment over het eerste hoofdstuk van haar boek ‘Ongekend Hoogbegaafd’ waarin zij vaststelt dat geen van de geïnterviewden ‘passend onderwijs’ heeft gekregen.
Gerrie van Beek, HB-coördinator (VWO Sprint) van het Pallas Athene college in Ede, vertelde hoe zij en haar collega’s onderpresterende en weggezakte hoogbegaafde leerlingen weer gemotiveerd en op tempo krijgen. De remedie lijkt: veel eigen verantwoordelijkheid geven, moeilijke en abstracte opdrachten stellen en focussen op het leerproces en niet op het leerresultaat. Waarmee ze feitelijk aansloot op Heleen Florusse: de stappen zijn zeker zo belangrijk als het doel. Eén bezoeker vroeg zich af hoe het de leerlingen uit de Sprintklas op de universiteit zal vergaan. Zouden zij dan niet in opstand komen tegen het systeem? Gerrie van Beek was hier niet zo bang voor. Ze hebben op school geleerd hoe ze om moeten gaan met frustraties. Het zijn sterke mensen geworden.
Na de pauze stelde Heleen Florusse het leerstijlenmodel van Vermunt aan de orde. Wie de eigen voorkeursleerstijl kent, kan ook nagaan wat een geschikte opleiding zou kunnen zijn. Het is om te beginnen belangrijk om te weten wat je motivatie is om te leren. Leer je vanuit een persoonlijke interesse, of puur om een dipoma te halen, of om je beroep bij te houden of ‘zomaar’ (ongericht). Daarnaast is het belangrijk om te weten hoe je informatie het gemakkelijkst verwerkt. Vrij vertaald: ben je een luisteraar (auditief, gericht op reproductie), een zoeker (cognitief, gericht op betekenisverlening) of een doener (visueel, gericht op nadoen en toepassen). Je kunt je eigen voorkeursleerstijl nagaan op: http://lerenleren.majestic-communications.com/test/testvermunt.htm.
Als je bijvoorbeeld niet houdt van stampen (of daar niet goed in bent), dan is geneeskunde misschien niet zo’n goed idee. En als je tóch arts wilt worden, dan moet je dus iets verzinnen om dat stampprobleem te tackelen. Eén bezoekster meldde dat zij van alles wat ze moet leren puzzeltjes maakt. Zij linkt kenniselementen aan kleuren of aan verhaaltjes. Kennelijk is het belangrijk om je creativiteit in het leerproces in te zetten! Een andere bezoeker vroeg zich af of hoogbegaafden bij één of meer leerstijlen oververtegenwoordigd zijn. Er werd geopperd dat hoogbegaafden mogelijk oververtegenwoordigd zijn in de betekenisgerichte leerstijl. Rianne van de Ven stelde voor om op het HB-forum (www.hb-forum.nl) een discussie aan te maken om hierover met elkaar van gedachten te wisselen. Laat je stem horen! Rianne zal de resultaten terugkoppelen.
In de slotdiscussie kwam onder andere aan de orde dat sommige mensen graag concrete en praktische tips wilden om beter te kunnen leren. Dat zullen we een volgende keer aanpakken: welke leermethodieken zijn er, hoe krijg je weer plezier in leren, hoe ga je faalangst te lijf? We sloten af met een motto uit de zaal: ‘Van fouten leer je, van goeie dingen groei je!’ Waarna we met de buitendeuren open – onder het binnendrijven van de frisse geuren van een zachte nazomeravond – met elkaar het glas hieven.